Odleżyny. Jak sobie radzić z bolesnym problemem?

Odleżyny to częsty problem osób chorych, które przez dłuższy czas pozostają w unieruchomieniu. To problem ludzi nieprzytomnych, sparaliżowanych oraz mających zaburzenia czucia. Czasami wystarczy jedna noc bez zmiany położenia pacjenta, aby zauważyć groźne zaczerwienienie na skórze. Czym są odleżyny, jak im zapobiegać, a także jak leczyć odleżyny? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.

Czym jest odleżyna?

Odleżyna to uszkodzenie skóry, które pojawia się na skutek długotrwałego ucisku. Najczęściej bolesne rany pojawiają się w miejscach, które bezpośrednio stykają się z podłożem. Są to okolice kości krzyżowej, kości ogonowej, a także okolice pośladków, bioder i pięt. Często odleżyny powstają w okolicy kolan, łokci i łopatek. Zdarza się, że rana może pojawić się za uchem lub na potylicznej części czaszki. Odleżyny to problem bardzo bolesny i… szalenie groźny dla życia pacjenta. Nieleczone mogą doprowadzić do zakażenia organizmu, a nawet i śmierci chorego. Zamiast więc zastanawiać się jak leczyć odleżyny, lepiej zastanówmy się jak im zapobiegać. Dzięki temu oszczędzimy choremu wiele bólu i cierpienia.

Jakie objawy dają odleżyny?

Zazwyczaj wszystko zaczyna się niewinne, od zwykłego zaczerwienienia na skórze. Z czasem, banalne z pozoru zaczerwienienie staje się coraz to ciemniejsze, a skóra zaczyna robić się bardzo wrażliwa. Pacjent zaczyna odczuwać ból nawet przy delikatnym dotknięciu jego skóry. Symptomem, że dzieje się coś złego jest pojawienie się na skórze rumienia, wokół którego skóra jest wyraźnie cieplejsza. Na tym etapie leczenie odleżyn nie jest jeszcze aż tak bardzo skomplikowane. W drugim stadium odleżyn, które jest trudniejsze do leczenia, typowym objawem jest pojawienie się obrzęku i powierzchowne uszkodzenie tkanki oraz pęcherze. W stadium trzecim, brzegi rany są dobrze odgraniczone, a także otoczone obrzękiem. Dno rany wypełnione jest czerwoną ziarniną lub żółtymi masami rozpadających się tkanek. W stadium piątym, zaawansowana martwica rozpościera się do powięzi i mięśni. Zniszczenie może także obejmować stawy i kości.

miejsca gdzie najczęściej tworzą się odleżyny

 Jak zapobiegać odleżynom?

Podstawą profilaktyki odleżyn jest systematyczne i bardzo dokładne oglądanie skóry chorego. Skórę osoby unieruchomionej dobrze jest sprawdzać nawet do 3 razy dziennie. Na każde nowe zaczerwienienie należy reagować natychmiast. Poza tym, należy pamiętać o regularnej (co 2 godziny) zmianie pozycji osoby leżącej. Jeśli chory jeździ na wózki inwalidzkim, pozycję należy zmieniać co 15 minut. Dobrym rozwiązaniem zapobiegającym odleżynom jest specjalny materac przeciwodleżynowy. Tego typu materace dostępne są w każdym sklepie zaopatrzenia medycznego.

Bardzo ważne i pomocne w zapobieganiu odleżyn jest stosowanie środków, które będą chronić przed uciskiem. Może to być wałek do podpierania nóg tak, aby nie opierały się ciągle na piętach lub gumowe kółka do podkładania pod zmienione miejsca na skórze. Dobrym rozwiązaniem są tzw. budki, które utrzymują kołdrę z dala od ciała pacjenta i tym samym ograniczają ryzyko tarć.

Ważną kwestią w zapobieganiu odleżyn jest dbanie o higienę chorego. Po każdym umyciu osoby unieruchomionej należy bardzo dokładnie osuszyć jej skórę. Istotne jest także częste zmienianie bielizny oraz pościeli. W momencie, kiedy chory każdy posiłek spożywa w łóżku, należy dokładnie oczyszczać pościel i prześcieradło z wszelkich okruszków, które potem mogłyby podrażniać skórę.

Profilaktyka odleżyn to także częste masaże. Można je wykonywać samodzielnie, delikatnie masując skórę chorego przy użyciu oliwki lub ewentualnie zatrudnić masażystę. Uwaga! Masaże muszą być wykonywane naprawdę delikatnie, bez mocnego pocierania skóry. Silny ucisk może bowiem wywołać efekt odwrotny od zamierzonego, czyli zaburzyć krążenie, zamiast je pobudzić. Niezbędna w profilaktyce jest też właściwa dieta. Codziennie menu chorego powinno obfitować w białko, cynk i witaminę C.

Jak leczyć odleżyny?

Leczenie odleżyn jest procesem długim i skomplikowanym. Oczywiście łatwiejsze w leczeniu są odleżyny świeże, które jeszcze nie zdążyły zamienić się w ropiejące i otwarte rany. Ogólnie rzecz biorąc, o tym, jak leczyć odleżyny powinien zadecydować lekarz. Jeśli rany nie są zakażone, wówczas wystarczy leczenie w domu. Jeśli dojdzie do martwicy lub zakażenia, wówczas niezbędna będzie interwencja chirurgiczna, a w niektórych przypadkach leczenie szpitalne.

Podejmując się leczenia odleżyn należy pamiętać, aby do opatrunków nie wykorzystywać tradycyjnej gazy. Leczenie nimi jest nie tylko mało skuteczne, ale przede wszystkim niebezpieczne dla pacjenta. Zwykła gaza ma to do siebie, że lubi przyklejać się do rany i tym samym boleśnie drażnić przy każdej zmianie opatrunku. Dobrym rozwiązaniem są specjalistyczne opatrunki na odleżyny,  które dostaniemy w większości aptek. Tego typu produkty są nieprzepuszczalne dla bakterii i płynów pochodzących z zewnątrz, przez co zapobiegają zakażeniu rany. Poza tym, zapewniają one oddychalność i umożliwiają wymianę gazową, zatrzymując jednocześnie rozprzestrzenianie się nieprzyjemnych zapachów, które mogą pochodzić z zakażonych odleżyn.

przykład profesjonalnego opatrunku na odleżyny

Czym leczyć odleżyny?

To, że zwykłe gazy są nieskuteczne, a nawet i niebezpieczne, to już wiemy. Jakie więc opatrunki wybrać? Dobrym rozwiązaniem są opatrunki zawierające żel hydrokoloidowy. Na przyspieszenie procesu naskórkowania wskazane są preparaty z alantoiną, która przyspiesza regenerację nabłonka i gojenia się rany. Dodatkowo, preparaty z alantoiną łagodzą dolegliwości bólowe i mogą chronić przed rozwinięciem cięższych stadiów owrzodzenia.